Postępowanie mediacyjne to szczególna forma sposobu rozwiązania sporu zaistniałego pomiędzy stronami konfliktu poza sądem. Ważne przy tym jest, aby mediator oraz strony tego postępowania kierowali się odpowiednimi zasadami mediacji. W tym artykule przybliżymy zatem czym są te zasady i na czym polegają.
Pierwszą zasadą mediacji jest jej pełna dobrowolność. Oznacza to, że obie strony muszą wyrazić zgodę na udział w mediacji, a brak wyrażenia zgody nie może w żaden negatywny sposób wpływać na ich prawa i obowiązki w postępowaniu sądowym. Wyrażając zgodę strona ma prawo do jej wycofania na każdym etapie trwania mediacji. Dotyczy to również zawarcia ugody. Strona nawet na etapie samego podpisania ugody (czyli już po negocjacjach i zgodzie na wszystkie warunki ugody) ma jeszcze prawo się wycofać.
Zasada ta dotyczy stosunku mediatora wobec stron postępowania. Osoba mediatora nie może w żaden sposób faworyzować jednej ze stron, gdyż w równym stopniu ma dążyć do zaspokojenia interesów obu stron i rozwiązaniu sporu, co jest podstawowym celem mediacji. Nie może być on zatem osobiście związany z którąkolwiek ze stron (na tle towarzyskim i zawodowym) ani nie może czerpać od niej korzyści. To strony mają prawo do oceny bezstronności mediatora i w tym zakresie zgłaszać pytania oraz zastrzeżenia. Finalnie, w przypadku uznania, że mediator nie jest bezstronny, mogą one wnosić o zmianę osoby mediatora. Pouczenie w tym zakresie mediator powinien przedstawić stronom jeszcze na samym początku mediacji.
Zasada neutralności to z kolei neutralny stosunek mediatora do samego przedmiotu sporu (nie zaś do stron). Mediator nie ma prawa oceniać proponowanych rozwiązań stron, nawet jeśli uważa je za gorsze niż własne pomysły. Musi pamiętać, że zakończenie sporu zależy od stron. Mediator też nie może pozostawać w konflikcie interesów co do przedmiotu mediacji ani narzucać stronom własnego stanowiska czy poglądów.
Kolejna zasada dotyczy poufności całego postępowania mediacyjnego. Chociaż sąd wie o tym, że doszło do mediacji i wyznacza termin, to nie jest informowany przez mediatora, ani nie powinien też być informowany przez strony o jej przebiegu. Wszystkie zatem informacje uzyskane w trakcie mediacji, zachowanie stron czy ich konkretne rozmowy pozostają poza wiedzą sądu i innych osób. Oznacza to, że jeśli nie dojdzie do zawarcia ugody to mediator nie wskazuje dlaczego ani która ze stron "zawiniła". Podobnie strony nie mogą powoływać się przed sądem na to, że chciały zawrzeć ugodę, ale druga strona się nie zgodziła.
Nawet w przypadku zawarcia ugody, mediator przekazuje do sądu protokół oraz ugodę, ale nawet wtedy informacje dla sądu są bardzo okrojone np. dotyczą tego, ile odbyło się postępowań mediacyjnych i kto w nich brał udział.
Jedna z bardzo ważnych zasad, która sprzyja zawarciu ugody i zakończeniu sporu to akceptowalność. Odnosi się ona do stron konfliktu, które powinny zaakceptować osobę mediatora i jego rolę w konflikcie. Innymi słowy powinny "dać sobie pomóc". Dotyczy to także zachowania wobec samego mediatora tj. poważne traktowanie jego sugestii, dzielenie się swoimi spostrzeżeniami i obawami. Bez takiego podejścia do mediacji nie będzie mogła się ona pozytywnie zakończyć.
Jest to zasada odnosząca się do mediatora i oznacza, że nie może on wykorzystywać prowadzonej mediacji i kontaktu ze stronami dla własnych korzyści w jakiejkolwiek formie. Podobnie zawarcie ugody czy jej treść lub brak dojścia stron do porozumienia nie może wpływać na osobiste interesy mediatora.
Nie byłoby skutecznych mediacji, gdyby nie profesjonalizm mediatora. Musi być to osoba znająca zasady mediacji i przestrzegająca ich. Mediator powinien również posiadać odpowiednie przygotowanie, wiedzę i umiejętności do prowadzenia mediacji oraz stale poszerzać swoją kompetencje w tym zakresie.
Mimo zaistniałego sporu strony postępowania oraz sam mediator powinny okazywać sobie wzajemny szacunek. Tutaj rolą mediatora jest znalezienie neutralnego i bezpiecznego miejsca prowadzenia mediacji, gdzie strony w komfortowy sposób będą mogły prowadzić negocjacje. W razie potrzeby to mediator zwraca stronom uwagę, aby odnosiły się do siebie z szacunkiem.
Uzupełniająco do zasady poufności ma się się zasada tajemnicy. Aby mieć pewność, że strony nie będą wykorzystywać żadnych informacji czy propozycji ugodowych wprowadzony został zakaz przesłuchiwania co do przebiegu mediacji mediatora, stron lub innych uczestników mediacji.
Wskazane wyżej reguły mediacji mają na celu wypracowanie rozwiązania konfliktu zgodnie z prawem i z poszanowaniem interesów obu stron. Mediacja jest dobrowolna, powinna odbywać się bez presji tak, aby powstało satysfakcjonujące strony rozwiązanie.
Więcej o postępowaniu mediacyjnym, kosztach mediacji czy zaletach mediacji znajdziesz tutaj.
Jeśli jesteś zainteresowany mediacją, zapraszamy do kontaktu: centrum.mediacji@kancelaria-jp.pl
radca prawny Ewelina Jasion
Mediacja jako metoda rozwiązywania konfliktów społecznych, M. Suchanek, s.132-134
polub nas na Facebooku
Centrum Mediacji
Jaroch Pakos
Kancelaria Radców Prawnych s.c.
PL. Tadeusza Kościuszki 7-8/1
50-028 Wrocław
(wejście od strony ul. Kościuszki 17-19,
IV piętro)
obserwuj nas na Instagramie
odwiedź nas na LinkedIn
© 2024 Centrum Mediacji Jaroch Pakos, wszelkie prawa zastrzeżone.
694 186 313
centrum.mediacji@kancelaria-jp.pl
* - zgody obowiązkowe.